حفاری سنگ های قیمتی به چه معناست؟ حفاری سنگ به فرایند نفوذ و ایجاد حفره در سنگ ها اشاره دارد و به طور معمول برای خرد کردن سنگ انجام می شود. این عملیات به مجموعه فعالیت هایی اطلاق می شود که منجر به حفر چال در سنگ می گردد و شامل تکنیک ها و منابع انرژی مختلف است. با پیشرفت های تکنولوژیکی و روش های نوین حفاری، این صنعت به شکل قابل توجهی توسعه یافته است.
مطلب پیشنهادی : تجهیزات معدن
حفاری سنگ های قیمتی به چندین روش اصلی تقسیم می شود که به مرور زمان و با پیشرفت تکنولوژی، روش های جدیدی از آن ها استخراج شده است. در تصور بسیاری از ما، معدن سنگ های قیمتی به شکل چاهی عمیق و تونل های متصل به آن نمایان می شود؛ اما این تنها یکی از روش های استخراج است. از مهم ترین روش های حفاری این سنگ ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
استخراج چال باز یا معدن کاری روباز یکی از روش های متداول برای استخراج و حفاری سنگ های قیمتی و فلزی مانند طلا، نقره و الماس است. در این روش، با حفاری به سمت عمق زمین و برداشتن لایه های سطحی، یک گودال بزرگ ایجاد می شود. این تکنیک برای مواقعی مناسب است که ذخایر معدنی در نزدیکی سطح زمین قرار داشته باشند. در معادن چال باز، دیوار های معدن به صورت تدریجی و با شیب ملایم باز می شوند تا از ریزش سنگ ها جلوگیری شود.
معمولاً یک جاده در کنار این معادن ساخته می شود تا انتقال مواد معدنی به راحتی صورت گیرد. پس از پایان استخراج، معادن رو باز تحت بازسازی قرار می گیرند و ممکن است به مناطق تفریحی یا مسکونی تبدیل شوند. این روش به دلیل اقتصادی بودن و دسترسی آسان به منابع معدنی، در بسیاری از نقاط جهان کاربرد دارد و با مدیریت صحیح می تواند تأثیرات منفی زیست محیطی را کاهش دهد.
استخراج معادن زیرزمینی یکی از روش های رایج برای دستیابی به سنگ های قیمتی مدفون در لایه های زمین است. این روش شامل حفر تونل ها و چاه هایی است که به ذخایر سنگ های گرانبها منتهی می شود. سه روش اصلی استخراج زیر زمینی عبارتند از: تونلینگ، چمبرینگ و غارنوردی بلوک. در تونلینگ، برای استخراج سنگ هایی مانند زمرد که نزدیک به سطح قرار دارند، تونل هایی از سطح به سمت سنگ ایجاد می شود.
چمبرینگ شامل حفر شفت های عمودی است که تونل هایی به سطوح مختلف رانده می شوند و سنگ ها با انفجار به سطح منتقل می شوند. در غار نوردی بلوک، این روش برای الماس استفاده می شود و شامل تخریب تدریجی سنگ است که به واسطه وزن خود ریزش می کند و سنگ ها از طریق شفت ها جمع آوری می شوند. این روش ها باعث افزایش بهره وری استخراج معادن زیر زمینی شده اند و دسترسی به سنگ های قیمتی را ممکن می سازند.
حفر رودخانه برای استخراج سنگ های قیمتی یکی از روش های مرسوم است که به دو شیوه اصلی انجام می شود: حفاری مرطوب و حفاری خشک. در حفاری مرطوب، که به آن پانینگ نیز گفته می شود، معدنچیان با استفاده از یک تابه و تکان دادن آن در آب، رسوبات و سنگ های کوچک رودخانه را شستشو می دهند تا سنگ های قیمتی را جدا کنند. در این روش، مواد سنگین در کف تابه جمع شده و مواد سبک تر خارج می شود.
در حفاری خشک، با استفاده از سد ها، بخشی از جریان رودخانه مسدود شده و معدنچیان می توانند در ناحیه خشک شده، سنگ های قیمتی را مستقیماً جمع آوری کنند. این دو روش استخراج بر اساس نوع و شرایط رودخانه یا دریاچه تعیین می شود و هر یک از آن ها کاربرد خاص خود را دارند.
معدن کاری در اعماق دریا به عنوان یک فناوری نوین به استخراج سنگ های قیمتی از کف اقیانوس می پردازد. این فرآیند با استفاده از سیستم مکش هیدرولیک یا سیستم سطل پیوسته انجام می شود که روش دوم به دلیل کارایی بالاتر، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. این سیستم شبیه به نوار نقالهای است که سنگ های قیمتی را از بستر دریا به سطح می آورد و پس مانده ها را به اقیانوس باز می گرداند. به دلیل هزینه های بالا، این روش بیشتر برای استخراج الماس به کار می رود.
به علاوه جواهرات ارگانیک مانند کهربا و مروارید نیز از دریا به دست می آیند. کهربا با استفاده از تور از آب صید می شود و مروارید ها توسط غواصان از نرم تنان بستر دریا جمع آوری می گردند. این تکنیک های استخراج به دلیل نقش مهمشان در صنعت جواهر سازی، از ارزش اقتصادی بالایی برخوردارند و به توسعهی روش های نوین معدن کاری دریا کمک می کنند.
برای حفاری سنگ های قیمتی، شاخص ها و ویژگی های متعددی وجود دارد که تأثیر مستقیم بر نوع سیستم حفاری و کارایی آن دارند. برخی از این شاخص ها عبارت اند از: سختی سنگ ها با ابزار هایی نظیر ناخن و فولاد سنجیده می شود. این ویژگی نه تنها به سختی کانی بستگی دارد، بلکه به باند های اتصال دهنده و منبع سنگ نیز وابسته است. شاخص سایندگی نشان دهنده توانایی سنگ در از بین بردن ابزار حفاری است.
سنگ هایی مانند ماسه سنگ و کوارتز خاصیت سایندگی بالایی دارند و می توانند باعث کاهش عمر مته ها شوند. اندازه و یکنواختی دانه ها نیز مهم است. سنگ های دانه درشت معمولاً سریع تر حفاری می شوند و این موضوع نشان دهنده زمان کند سرد شدن ماگما در سنگ های آذرین است. از سوی دیگر جدایش نیز اهمیت دارد. برخی سنگ ها مانند شیل به راحتی در امتداد لایه بندی شان جدا می شوند و حفاری در این سنگ ها آسان تر است.
سنگ های قیمتی، هر کجا که یافت شده باشند و از هر مسیری به دست آمده باشند، همگی نشان دهنده شگفتی های طبیعت هستند. بسیاری از این سنگ ها در عمق زمین تشکیل می شوند و از طریق فعالیت های طبیعی مانند گسل ها و چین خوردگی ها، یا با عملیات معدنی به سطح می رسند. این فرآیند ها گاهی می توانند سنگ ها را از عمق صد ها کیلومتری به سطح بیاورند. هر قطعه از این سنگ ها به دلیل شکل گیری منحصر به فرد خود، بسیار خاص و ارزشمند است و جلوهای از قدرت و زیبایی طبیعت را به نمایش می گذارد.