
روش کند و آکند
روش کند و آکند
روش استخراج کند و آکند (Cut and Fill) یکی از روش های استخراج زیرزمینی معدن با نگهداری است که برای کانسار های پرشیب و رگه ای، به ویژه در شرایطی که پایداری سنگ های دربرگیرنده ضعیف است، به کار می رود. در این روش، ماده معدنی به صورت برش های افقی استخراج شده و فضای خالی ایجاد شده با مواد پر کننده مانند باطله، ماسه یا مواد سیمانی پر می شود. این فرآیند به صورت مرحله ای و همزمان با استخراج انجام می گیرد تا پایداری زمین حفظ شود.
ویژگی های اجرایی و فنی روش کند و آکند
در این بخش به بررسی ویژگی های فنی و اجرایی روش کند و آکند می پردازیم؛ روشی که در شرایط خاص زمین شناسی و اقتصادی، کارایی بالا و بازده مناسبی دارد. از جمله این ویژگی ها می توان به موارد زیر اشاره داشت.
- مقاومت کانسنگ : متوسط تا محکم
- مقاومت سنگ دربرگیرنده : ضعیف تا نسبتاً ضعیف
- شکل کانسار : مسطح، نامنظم یا ناپیوسته
- شیب کانسار : متوسط تا پرشیب (بیش از ۴۵–۵۰ درجه)
- عرض کانسار : ۲ تا ۳۰ متر
- عیار کانسنگ : بالا
- عمق : کم تا متوسط (کمتر از ۱٫۲ تا ۲٫۴ کیلومتر)
- هزینه استخراج : نسبتاً بالا (حدود ۵۵٪)
- بازیابی : عالی
- قابلیت استخراج انتخابی : زیاد
- نشست زمین : پایین
- امکان مکانیزاسیون : بالا
- نیاز به نگهداری : با نگهداری
مراحل انجام عملیات روش کند و آکند
در ادامه بررسی روش کند و آکند، این بار مراحل اجرایی این تکنیک استخراج زیرزمینی را مرور می کنیم؛ مراحلی که نقش کلیدی در بهره برداری ایمن و کارآمد از ذخایر معدنی ایفا می کنند. از جمله مراحل اجرایی می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- چالزنی و آتشکاری
- بارگیری و باربری
- نگهداری دیواره ها و در صورت نیاز سقف
- تمیز کردن
- آماده سازی دویل ها
- آماده سازی برای پر کردن
- پر کردن
- خشک و سفت شدن ماده پر کننده به ویژه در روش پر کردن سیمانی
در این روش، مراحل اجرایی به طور پیوسته به هم وابسته اند و هیچ کدام به صورت جداگانه انجام نمی شوند؛ به همین دلیل تولید ماده معدنی به صورت ناپیوسته صورت می گیرد.
جهت خرید سرند خشک کن با هیدروسیکلون کلیک کنید.
تفاوت روش کند و آکند با روش های دیگر
برای بررسی تفاوت روش کند و آکند با سایر روش های استخراج زیرزمینی معدن، لازم است آن را با روش های رایج دیگر مقایسه کنیم، مانند روش اتاق و پایه ، جبهه کار طولانی و استخراج انباره ای. در ادامه، تفاوت های کلیدی این روش با سایر روش ها آورده شده است :
ویژگی ها |
کند و آکند | اتاق و پایه | جبهه کار طولانی | انباره ای |
نوع کانسار | رگه ای، پرشیب، نامنظم | مسطح و گسترده | مسطح و پیوسته |
پرشیب و پیوسته |
شیب مناسب |
زیاد
(بیش از ۴۵°) |
کم
(زیر ۳۰°) |
کم تا متوسط |
زیاد |
پایداری سنگ |
ضعیف | قوی | قوی | متوسط تا قوی |
استخراج انتخابی | بالا | متوسط | پایین |
پایین |
نیاز به آکند |
دارد (ضروری) | ندارد | ندارد | ندارد |
امکان مکانیزاسیون | بالا اما وابسته به طراحی | بالا | بسیار بالا |
بالا |
هزینه اجرایی |
زیاد | کم تا متوسط | زیاد | متوسط |
بازیابی ماده معدنی | بالا | متوسط | بالا |
بالا |
تولید پیوسته |
ندارد (ناپیوسته است) | دارد | دارد | دارد |
ایمنی | متوسط تا پایین (نیاز به نگهداری زیاد) | بالا | متوسط
|
متوسط |
مزایای روش کند و آکند
روش کند و آکند با مزایایی چون انعطاف پذیری بالا و کیفیت استخراج عالی، انتخابی مناسب برای معادن زیرزمینی است. لازم به ذکر است که مزایای این روش شامل :
- استخراج انتخابی کاملاً قابل اجراست.
- آماده سازی اولیه کمی نیاز دارد.
- به دلیل محدودیت فضای باز در کارگاه، میزان رقت پایین می آید.
- میزان انعطاف پذیری بسیار بالاست.
- به راحتی می توان این روش استخراج را به روشی دیگر تبدیل کرد.
- میزان نشست سطح زمین کم است.
- سرمایه گذاری اولیه کمی نیاز دارد.
- قابلیت مکانیزاسیون در این روش بالاست.
- تمیزترین و خالص ترین کانسنگ در بین روش های استخراج زیرزمینی از این روش به دست می آید.
- نمونه گیری و آزمایش از سنگ استخراجی قبل از بارگیری به راحتی امکان پذیر است.
جهت خرید ماسه ساز دوطرفه کلیک کنید.
معایب روش کند و آکند
در ادامه، به بررسی معایب روش کند و آکند می پردازیم؛ نکاتی که در انتخاب روش استخراج بسیار مهم هستند.
- عدم امکان پیوستگی تولید : زمان تولید محدود به بارگیری و حمل است و فقط ۲ تا ۳ ساعت در روز انجام می شود.
- نیاز به نیروی انسانی ماهر و متخصص زیاد : به دلیل غیر مکانیزه بودن بخش زیادی از عملیات.
- استفاده کم از تجهیزات مکانیزه : زمان بیکاری ماشین آلات بالا است.
- قیمت تمام شده بالا : گران ترین روش استخراج زیرزمینی از نظر هزینه تولید کانسنگ.
- ایمنی کم : خطرات احتمالی در سقف کارگاه.
- نیاز زیاد به وسایل نگهداری موقتی : افزایش هزینه ها.
- میزان تولید پایین : حتی در شرایط خوب، تولید حدود ۱۰ تن بر نفر، شیفت است.
سخن پایانی
در پایان، روش استخراج کند و آکند با توجه به ویژگی های فنی، ساختاری و اجرایی، روشی تخصصی و قابل اعتماد برای استخراج کانسار های رگه ای و پرشیب در شرایط ناپایدار زمین شناسی محسوب می شود. گرچه این روش به دلیل هزینه های بالا، نیاز به نیروی انسانی متخصص و تولید ناپیوسته، محدودیت هایی دارد اما قابلیت استخراج انتخابی، بازیابی بالا، کاهش نشست زمین و پایداری کارگاه از مزایای مهم آن هستند. این روش به ویژه در معادنی با عیار بالا و نیاز به دقت در استخراج، بهترین عملکرد را داشته و گزینه ای مناسب در میان روش های زیرزمینی به شمار می رود.